Intro
Linda komt uit Rusland en werkt in Nederland in fabrieken voordat ze op straat terechtkomt. Uiteindelijk belandt ze in de gevangenis waar ze besluit haar leven om te gooien. Tot haar grote verdriet wil haar dochter haar niet meer zien. Ze voelt zich erg eenzaam. Linda wordt blij van schoonmaken, Russische liedjes zingen en de natuur. Ze hoopt haar leven weer op de rails te krijgen met een baan, een huis en de liefde.
Gesprek bij ‘Stem in de stad’
Ik maak een afspraak met Linda om haar levensverhaal op te schrijven. Ik vraag haar hoe we elkaar herkennen bij onze ontmoeting bij ‘Stem in de Stad’ in Haarlem. “Ik zie jou, en anders zie jij mij,” zegt Linda resoluut. Een prachtzin. Het verbaast me dan ook niet dat ze van Russische liedjes en poëzie over de liefde houdt.
Het regent pijpenstelen als ik bij ‘Stem in de Stad’ binnen kom zeilen. Als Linda er ook is, zoeken we een tafeltje in een hoekje bij het raam. Ze kijkt schichtig om zich heen en zegt dat ze niemand hier vertrouwt. Ze wil niet dat iemand ons hoort. Als iemand achter ons de planten water geeft of te dichtbij aan een tafeltje komt zitten, stopt ze met praten. We schuiven wat dichter naar elkaar toe. Door schade en schande heeft Linda geleerd dat sommige mensen twee gezichten hebben.
Naar Nederland en Suriname
Via een uitzendbureau wordt Linda in haar geboorteland gecharterd voor werk in een kantonfabriek in Arnhem. Daarna werkt ze in een kaasfabriek en het leven is goed. Linda is niet wars van hard werken. Thuis werkte ze vijf jaar in een houten planken fabriek, dat was zwaar werk. Daarvoor werkte ze in een winkel, als masseur en schoonmaakster.
Linda’s leven verandert als ze met een collega naar Suriname gaat, haar ticket wordt door de collega betaald. Later wordt ze dakloos. In Suriname zorgt ze vier maanden voor de zieke en invalide moeder en zoon van haar collega. Ze bedenkt dat het leven op straat en de verkoop van drugs geen goed leven is. Door haar nieuwe positieve kijk op het leven besluit ze drugs te smokkelen om geld te verdienen voor de toekomst van haar dochter, thuis in haar geboorteland. Met risico voor eigen leven slikt ze de bolletjes drugs in. In het vliegtuig naar Schiphol, 1 juni 2023, krijgt ze al spijt: “Inside, somebody tell me, how to say this. God charged me. Go to jail and think about how to change.” Ze besluit dat, zelfs als de politie haar niet stopt, ze direct naar het ziekenhuis gaat om haar maag leeg te laten pompen. “Alles wat je in je leven doet, heeft een reden,” zegt Linda. En ze zet haar boodschap kracht bij door met haar platte hand op de tafel te slaan. Ze wordt op Schiphol opgepakt, wordt door de politie geslagen, en belandt in de vrouwengevangenis Nieuwersluis, waar ze tot 1 november 2023 verblijft.
Tot bezinning komen in de gevangenis
In de gevangenis verandert alles. Linda droomt dat ze zich midden in een donkere tunnel bevindt. Ze wil niet meer leven. Dan hoort ze dat iemand haar roept, het is haar oma. Ze wordt wakker. Haar oma, bij wie ze van kleins af aan is opgegroeid tot haar overlijden 30 jaar geleden, roept haar terug. Linda beseft dat ze aan zichzelf moet werken en ze is vastbesloten te veranderen. Ze bidt, leent boeken en schrijft op wat ze voelt in haar telefoon. Haar gezicht breekt open in een grote glimlach. Trots zegt ze: “Everybody say I am their woman number 1!” Ze maakt schoon, stelt zich positief op, houdt zich aan de regels, gaat zondags naar de kerkdienst, gaat naar de bibliotheek, ze sport en werkt hard. “Alles!” roept ze in het Nederlands met een slag op de tafel. “People know that I am strong, like a soldier.”
Als Linda de gevangenis mag verlaten, krijgt ze van een bewaker een knuffel. “Vertrek! En laat ik je hier niet meer zien, anders stop ik je in de isoleer,” zegt hij gekscherend. Ondanks haar hervonden positieve levensinstelling, zal ze haar sterke soldatenpantser nog hard nodig hebben. Het leven blijkt niet makkelijk op te pakken zoals ze dat graag wil.
Op bezoek bij familie
Dolblij is ze als ze in juni 2024 voor een week op bezoek is bij haar familie in haar thuisland, samen met haar Curaçaose vriend Ramon die hartelijk wordt opgenomen door de familie. Ze is bij haar moeder, herenigd met broers en zussen. Ze noemt het een van de mooiste herinneringen in haar leven.
Tot haar grote verdriet blijft de hereniging met haar dochter Krista uit. Zij werd verwerkt via kunstmatige inseminatie en is via een keizersnede geboren. Met een glimlach zegt Linda: “It was a very special full moon that night Krista was born. A very special full moon.” Als haar dochter met haar vader langskomt, is er geen warme omhelzing want Krista zegt: “Ik haat je. Ik wil je niet meer zien.” Van groot geluk valt Linda in groot verdriet: “Everything inside me like so much pain, bloody, you know, I cannot explain… so much pain”. Ook verliest ze Ramon, waarom weet Linda niet precies. Misschien heeft hij een ander? “Everybody push me away.” Linda valt stil en oogt aangeslagen, nu geen klap op de tafel. Ik laat de stilte de stilte en voel de pijn in de lucht hangen.
Klappen van het leven
Hoe herstel je van je bonte plekken, vraag ik haar. Linda laat het even bezinken en zegt dan: “I do my best”. Ramon en Krista zijn voor haar de belangrijkste mensen in haar leven. De twee mensen in haar leven waarvan ze nooit gedacht had ze beiden te verliezen, dat is erg pijnlijk: “I don’t have words for this … why?” Ze zoekt hulp bij een psycholoog maar dat helpt nog niet zoveel. Haar levensdoel is haar dochter gelukkig maken, een toekomst geven en vooral zorgen dat ze niet dezelfde fouten in het leven maakt als zijzelf deed [klap op tafel].
Er zijn al veel klappen gevallen maar nu valt er een grote stilte, een groot contrast met het rumoer in de koffieruimte. Linda is zichtbaar geëmotioneerd. In haar ooghoek verschijnt een grote stille traan. Dan een hele diepe zucht terwijl de seconden wegtikken. Ze herpakt zich en zegt dat ze hoopt en wenst dat niemand de fouten maakt die zij maakte. Tenslotte is het belangrijkst in je leven je familie, een eigen huis, werk en voor jezelf kunnen zorgen.
Linda maakt altijd graag andere mensen gelukkig en is te weinig kritisch op mensen. In de gevangenis is dat veranderd. Ze heeft geleerd om als mensen twee verschillende gezichten hebben, zich uit de voeten te maken. Ze kan niet meer tegen negatieve mensen en ze is haar naïviteit en vertrouwen in mensen verloren. Dat begon al toen haar eerste man haar trouwde om zijn ex jaloers te maken maar haar al na twee dagen verliet.
Hobby’s en onderdak
Als ik vraag waar ze blij van wordt, veert Linda helemaal op. Zingen. Schoonmaken. Zingend schoonmaken, dat werkt rustgevend. “I put music then I clean, that it’s sshhhhh.” Ze maakt het geluid van een zachte golf in de branding en met een trage beweging strekt ze haar arm in een lang gebaar uit, alsof ze een dansweging inzet. Ik moet lachen. Zij ook. We lachen naar elkaar. Ze hoopt een schoonmaakbaan in een hotel te krijgen. Daarnaast houdt ze ook van fietsen, reizen, naar de natuur kijken. Sporten, en dan vooral buiten zwemmen “Alles out.” Ze houdt van de parken, de bloemen en tuinontwerpen in de omgeving. Als ze zich slecht voelt gaat ze in het park zitten en kan ze uren naar het water kijken. “Weet je,” zegt ze, “ik ben eigenlijk te soft. Ik help altijd mensen, ook slechte mensen. Mensen die me laten vallen, die van me stelen, die medicijnen in mijn water stoppen.” Afgelopen week werd ze duizelig wakker. Ze heeft blauwe plekken op haar lijf en ze voelt zich niet goed.
Linda heeft bij HVO huilend om hulp gevraagd voor een andere plek omdat ze het alleen psychisch niet aan kan. Maar voorlopig is die er niet. Haar telefoon is gestolen bij HVO met al haar contacten en levensverhalen die ze in de gevangenis schreef. Ook bij HVO is het niet veilig maar ze weet hoe het leven op straat is, dat is geen leven, dat is het allerergste leven dat ze kan bedenken. Ze geeft haar leven nu een 1, denkt even na en geeft het dan een 5.
Linda is ook dankbaar voor haar onderdak bij HVO, voor de goede mensen die daar werken, voor de pastor in de gevangenis en voor haar casemanager. Ze wil ze graag laten weten hoe belangrijk ze voor haar zijn geweest. Nu ze haar verhaal kan delen, wordt ze meer ontspannen. Normaal houdt ze veel binnen hoewel ze toch een heel sociaal persoon is. Het gesprek heeft haar goed gedaan: “The day [weather] is very bad outside, but inside I have sunshine”.
Na het overlijden
In een afscheidsdienst na haar overlijden mag God een rol spelen. De religie maakt niet uit: “God is one,” en ze bidt op haar eigen manier. God heeft haar vaak beschermd. Ze wil gecremeerd worden en ze wil graag Russische liefdesliedjes laten horen en een gedicht over de liefde. Maar ze wil niet dat er mensen komen die zeggen “I love you,” bloemen komen brengen, huilen, een spektakel maken maar nu niet naar haar omkijken. “I do not smell flowers when I am no longer here. I need flowers and hugs now. I really want love. I really feel lonely, very very lonely”.
Levensles
Haar levensles is: “Freedom you cannot buy with money. Life is beautiful, be positive. Most important in life is family and yourself and protect them both. Make wise choices and learn from experiences as they are lessons from God.” Ze hoopt dat haar dochter deze boodschap ook nog eens hoort.
De regen weer in
Ik maak een foto van Linda met een groene plant op de achtergrond. Met een ontwapenende glimlach trekt ze een plantenblad naar zich toe. Enthousiast kiest Linda eerst de foto met haar grote lach maar dan toch een wat statiger variant.
Buiten regent het pijpenstelen, Linda steekt een sigaret op, een slechte gewoonte waar ze maar moeilijk afkomt. Ze kijkt op haar horloge, nog drie uur, dan wordt haar uitkering gestort. Dan stapt ze moedig de stortende regen in, bij windkracht zes. Een vuilniszak over haar hoofd, de opengeknipte zijkanten flapperen door de harde wind. Volgens de weervoorspellingen zal vandaag 37,9 mm neerslag vallen.
Ik zie een kwetsbare power vrouw moedig de regen in stappen en ik hoop met heel mijn hart dat ze binnenkort Russische liefdesliedjes zingt terwijl ze hotelkamers schoonmaakt. En dat een eigen huis, contact met haar dochter en de liefde volgt.
Omwille van privacyredenen is ‘Linda’ een pseudoniem. De echte naam en identiteit zijn bekend bij Walk of Life.
